„Wyspiański. Nieznany” – wystawa w 150. rocznicę urodzin Stanisława Wyspiańskiego

15-01-2019

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. PAP/Jacek Bednarczyk

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. MNK.

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. Danuta Matloch

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. Danuta Matloch

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. MNK.

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. PAP/Jacek Bednarczyk

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. PAP/Jacek Bednarczyk

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. PAP/Jacek Bednarczyk

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. PAP/Jacek Bednarczyk

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. PAP/Jacek Bednarczyk

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. PAP/Jacek Bednarczyk

Wyspiański. Nieznany – wystawa fot. PAP/Jacek Bednarczyk

15 stycznia, w 150. rocznicę urodzin artysty, w Muzeum Narodowym w Krakowie odbył się wernisaż nowej odsłony ekspozycji, którą w 2018 roku obejrzało ponad 200 000 widzów. Na wystawie „Wyspiański. Nieznany” zgromadzone zostały w większości dzieła i przedmioty z otoczenia Wyspiańskiego, które publiczność może oglądać po raz pierwszy. To przede wszystkim pastelowy „Autoportret artysty” (1897) oraz „Portret dra Jana Raczyńskiego” (1904), zakupione do kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie dzięki dotacji MKiDN. W wernisażu wystawy wziął udział wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński. 

Wystawa „Wyspiański. Nieznany” została sfinansowana  ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego „Niepodległa” na lata 2017–2021 oraz odbywa się pod honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego.

- Wyspiański jest wieczny, Wyspiański jest kochany, Wyspiański jest wciąż nieznany i tajemniczy - powiedział podczas wernisażu wystawy wicepremier Piotr Gliński.

Minister kultury podkreślił, że otwarta w listopadzie 2017 r. wystawa była bardzo oczekiwana i odniosła wielki sukces.

- Muzeum Narodowe w Krakowie myśli o tym, żeby stworzona została wystawa stała poświęcona Stanisławowi Wyspiańskiemu i te myśli są wspierane także myślami w Warszawie. Poważnie podchodzimy do tych planów i projektów - zapewnił.

Wyjątkowa biblioteka Wyspiańskiego

– Na wystawie „Wyspiański. Nieznany” oprócz kilku fantastycznych, rzadko lub wcale niepokazywanych dotąd pasteli chcemy zaprezentować reformatorską działalność typograficzną Stanisława Wyspiańskiego i jego fascynacje czytelnicze – mówi kurator ekspozycji Magdalena Laskowska.

Na wystawie „Wyspiański. Nieznany” po raz pierwszy publiczność może zobaczyć liczący blisko 600 pozycji księgozbiór artysty, zakupiony przez Muzeum Narodowe w Krakowie w roku 1910 od wdowy po Wyspiańskim, Teodory Teofili z domu Pytko. Zrąb tego księgozbioru stanowi historyczna biblioteka wujostwa Janiny i Kazimierza Stankiewiczów, natomiast drugą pokaźną część tworzą publikacje nabyte przez samego Wyspiańskiego, świadomie budującego własną kolekcję książek. Prawie wszystkie tomy są podpisane ręką artysty i datowane. W wielu z nich znajdują się ołówkowe szkice Wyspiańskiego, w innych – dedykacje współczesnych poetów i pisarzy, którzy podarowali mu swoje książki.

– Ze wspomnień z epoki wiemy, że książki służyły Wyspiańskiemu do pracy i nie przywiązywał wagi do opieki nad nimi, np. z tomu IV dzieł Szekspira wydarł w całości tekst „Hamleta” – mówi kurator wystawy Magdalena Laskowska.

Znamienny jest np. wpis Macieja Szukiewicza: „Powyższe braki nie zadziwią nikogo, kto zna pogląd Wyspiańskiego na książki. Nie było w Poecie ani krzty snobistycznego bibliofilstwa. Gdy czerpał z jakiegoś dzieła potrzebne dla siebie wiadomości, bez żadnego skrupułu wydzierał z publikacyj – nieraz bardzo kosztownych – odnośne karty. Byłem parokrotnie świadkiem takiego wandalizmu, który Wyspiański uzasadniał zdaniem: «Książki są po to, ażeby ich używać»”.

Bibliotekę Wyspiańskiego uzupełni na wystawie „podręczny warsztat ikonograficzny malarza”, podarowany do Muzeum przez Helenę z Wyspiańskich Chmurską (córkę artysty): zespół luźnych kart z książek, widokówek i rycin. O tworzeniu tego typu zbiorów reprodukcji służących do poznania tła epoki świadczą listy Wyspiańskiego i dokumenty z masy spadkowej po Artyście ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej.

Część „biblioteczną” zamknie komplet pierwodruków dramatów Wyspiańskiego, od Legendy i Warszawianki (1898) po opublikowane w roku śmierci Artysty: Skałkę, Powrót Odysa i Sędziów.

Jednym z najważniejszych zadań, jakie postawili sobie twórcy wystawy, jest zilustrowanie roli Stanisława Wyspiańskiego na polskim rynku wydawniczym. Jako dyrektor artystyczny czasopisma „Życie” zrewolucjonizował szatę graficzną tej gazety, wyznaczając przy tym nowe standardy poligraficzne. Starannie projektował swoje druki, wydając dramaty na własny koszt, z własnymi ilustracjami i starannie dobraną czcionką. Jednym z przełomowych osiągnięć Wyspiańskiego, zmieniających polskie myślenie o zdobnictwie, były ilustracje do I księgi Iliady Homera w przekładzie Lucjana Rydla z 1896 roku.

Na wystawie można zobaczyć nie tylko gotowe wydawnictwa, ale także płytki cynkotypowe do odbijania zdobników w czasopismach i na papierach listowych artysty, a także dokumenty ze zbiorów działu Rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej, dotyczące kontaktów Wyspiańskiego z drukarzami, wydawcami i księgarzami.

Dwudniowa konferencja

Ekspozycji towarzyszy dwudniowa konferencja „O miejsce książki w historii sztuki. Sztuka książki około 1900. W 150. rocznicę urodzin Stanisława Wyspiańskiego” przygotowana przez Muzeum Narodowe w Krakowie i Zarząd Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Początek obrad konferencji 15 oraz 16 stycznia 2019 o godz. 10.00 w Sali „U Samurajów” w Gmachu Głównym MNK, wstęp wolny.

Wystawa czynna do 5 maja 2019 r.

Wystawę „Wyspiański. Nieznany” można oglądać od 16 stycznia do 5 maja 2019 r. w gmachu głównym Muzeum Narodowego w Krakowie, od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00-16.00.

 



powrót