„Znaki wolności (…)” – wystawa na 100-lecie niepodległości

 

Od listopada br. na Zamku Królewskim w Warszawie będzie można oglądać wystawę Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej. Ekspozycja zaprezentuje najważniejsze wydarzenia historyczne, począwszy od epopei Legionów Polskich, kończąc na politycznym przełomie 1989 r. Wystawa jest przygotowywana w ramach programu Niepodległa i jest współfinansowana przez Ministra Obrony Narodowej. 15 marca, z udziałem wiceministra Jarosława Sellina, odbyła się konferencja prasowa zapowiadająca to wydarzenie.

„Refleksja nad całym polskim losem w XX wieku”

- Wystawa o której dzisiaj mówimy została bardzo ciekawie pomyślana, bo mająca uruchomić refleksję nad właściwie całym polskim losem w XX w. - powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin podczas konferencji na Zamku Królewskim w Warszawie. Jak podkreślił, ekspozycja nie skupi się tylko na "historii sprzed stu lat", ale pozwoli także przyjrzeć się "wysiłkom utrwalenia polskiej niepodległości, ponownego jego odzyskiwania, oporowi przeciwko tym, którzy nam tę niepodległość odbierali".

Wiceminister kultury Jarosław Sellin wyraził nadzieję, że, wystawa "Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej", realizowana w ramach programu "Niepodległa", przyciągnie na Zamek Królewski wiele osób i sprawi, "że odwiedzający ją - czy Polacy, czy cudzoziemcy - będą po prostu lepiej rozpoznawali najnowszą historię Polski".

W konferencji uczestniczyli również dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie Wojciech Fałkowski i dyrektor departamentu Dziedzictwa Kulturowego w MKiDN Paulina Florjanowicz.

Wystawa to ponad 500 dzieł polskiej sztuki

Wystawa w sposób chronologiczny będzie przedstawiać historię walk o niepodległość, obrony i umacniania narodowej tożsamości w latach 1914–1989. Ekspozycję stworzy ponad 500 dzieł sztuki polskiej: obrazy, rzeźby, rysunki, grafiki, instalacje i filmy oraz fotograficzny materiał dokumentalny. Będą to m.in. dzieła Jana Matejki, Jacka Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego, a także prace artystów współczesnych, odnoszące się do konkretnych wydarzeń historycznych, społecznych ruchów i ludzkich postaw. Głównym narratorem wystawy będzie Matejko, postrzegany nie tylko jako wybitny malarz, ale także jako norwidowy dziejopis, wnikliwie zaglądający „epokom w głąb” i proroczo przewidujący nadchodzące zdarzenia. Strukturę wystawy wyznaczą, przygotowane przez wybitnych historyków, omówienia poszczególnych etapów narodowych dziejów i przedstawionych faktów historycznych.

Świadectwa „ojców założycieli” suwerennej Polski

Wehikułem umożliwiającym przedstawienie ludzkich doświadczeń będą utrwalone w dokumentalnych fotografiach twarze uczestników historycznych zdarzeń i ich osobiste świadectwa - fragmenty listów, pamiętników, zapisków i wspomnień. Przytoczone zostaną świadectwa „ojców założycieli” suwerennej Polski – Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego, ale także notacje przeżyć zwykłych ludzi i szeregowych żołnierzy, którzy przyczynili się do odzyskania niezawisłości, byli świadkami heroizmu walk, ponoszonych ofiar i doznanej zagłady.

Znaki wolności

Arcydzieła malarstwa traktowane będą na wystawie jako ponadczasowe znaki ideowych i etycznych wyborów indywidualnych i zbiorowych oraz powtarzających się sytuacji historycznych. Podstawowym założeniem ekspozycji jest konfrontacja materiału filmowego i fotograficznego z dziełem sztuki. Na styku historycznego dokumentu i interpretujących dziejowe fakty obrazów, rzeźb, rysunków i instalacji można odczytać znaki czasu.

W powstającym dialogu na plan pierwszy wychodzą konkretne cechy jednostek i całych zbiorowości, ich prawość lub nikczemność, bohaterstwo lub tchórzostwo, konformizm lub poświęcenie. Zewnętrzny opis zdarzeń przeobraża się w symbole ludzkich postaw i moralnych wyborów, w znaki idei. Znaki czasu zyskują znaczenie znaków wolności lub znaków zniewolenia.

Archiwalne nagrania

Prezentowane na wystawie ścieżki dźwiękowe będą miały charakter autorski, powstaną jako montaże fragmentów audycji z archiwum Polskiego Radia. Nagrania dokumentalne ważnych wydarzeń historycznych przeplatać się będą z muzyką lat 70. i 80. ubiegłego stulecia. Muzyka rockowa i bluesowa tamtych lat stała się enklawą nadziei i wolności młodego pokolenia. Stała się jednym ze znaków wolności. Włączone w tkankę wystawy filmy i prezentacje audiowizualne również będą stanowić oryginalną interpretację rzeczywistości historycznej, odwagi, determinacji, ofiar i walki posuniętej do granic heroizmu.

Wystawa realizowana w ramach programu „Niepodległa”

Organizatorami wystawy są: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Zamek Królewski w Warszawie, Ministerstwo Obrony Narodowej, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie. Ekspozycja jest realizowana w ramach Programu Wieloletniego Niepodległa.

powrót