Dwa zaginione arcydzieła Juliana Fałata zatrzymane w USA

17-12-2010

W dniu 14 grudnia br. amerykańska federalna agencja dochodzeniowa Immigration & Customs Enforcement (ICE) zajęła w Nowym Jorku dwa obrazy Juliana Fałata, utracone w czasie II wojny światowej przez warszawskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Obrazy zostały wycofane z aukcji w 2006 r. na wniosek MKiDN  za pośrednictwem Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku. Przeprowadzone ekspertyzy i dokumentacja zebrana przez Departament Dziedzictwa Kulturowego w MKiDN nie pozostawiały wątpliwości co do proweniencji obrazów. 

Po 4 latach trudnych negocjacji prowadzonych przez Ministerstwo, Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku nawiązał współpracę z ICE. Obrazy pozostaną w depozycie ICE do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy.

Foto. J. Fałat Naganka na polowaniu w Nieświeżu

Akwarela Naganka na polowaniu w Nieświeżu, znana również pod tytułem Polowanie w Nieświeżu, należy do większej grupy obrazów Fałata związanych z polowaniami w białoruskich lasach należących do książąt Radziwiłłów. Obraz posiada wysoką, galeryjną wartość artystyczną, a przez specjalistów określany jest jako przełomowy w twórczości artysty. Pierwszym właścicielem obrazu był Ludwik Norblin, który w 1914 roku przekazał go (wraz z 11 innymi obrazami) do Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie dzieło znajdowało się do wybuchu II wojny światowej.

Foto. J. Fałat Przed polowaniem w Rytwianach

Obraz należy do najbardziej popularnej tematyki twórczości Fałata. Jego powstanie ma związek z pobytem artysty w majątku hr. Potockich na kielecczyźnie, który miał miejsce w II połowie l. 90. XIX w.  W 1904 r. płótno zakupiono do zbiorów Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1939 r., po zajęciu budynku Zachęty przez Niemców, obraz przewieziono do Muzeum Narodowego w Warszawie.  Zaginął prawdopodobnie w 1944 r. W zbiorach Muzeum zachowała się jego oryginalna, ozdobna rama.



powrót

Warto przeczytać