Dziedzictwo kulturowe w oczach Polaków – raport z badań społecznych

89% Polaków uważa, że dziedzictwo kulturowe pełni ważną rolę społeczną. Ponad połowa jest przekonana, że zabytki mają pozytywny wpływ na rozwój społeczno-ekonomiczny poszczególnych regionów. Takie wyniki przyniosły pierwsze w Polsce badania społeczne na temat świadomości i postaw wobec konieczności ochrony dziedzictwa kulturowego.  Szczegóły przedstawiono 25 lipca br.  w Pałacu na Wyspie, podczas konferencji prasowej z udziałem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa Pauliny Florjanowicz oraz dyrektora Muzeum Łazienki Królewskie Tadeusza Zielniewicza. 

Minister Bogdan Zdrojewski podczas prezentacji wyników badań społecznych dotyczących dziedzictwa kulturowego. Fot. Danuta Matloch

Badanie wykonano pod koniec 2011 r. w ramach projektu „Stop Heritage Crime – Legalny i nielegalny obrót dobrami kultury - Platforma badawczo-edukacyjna wymiany doświadczeń w dziedzinie zapobiegania przestępstwom przeciw dziedzictwu kulturowemu”, finansowanego przez Fundusz Wymiany Kulturalnej EEA, który w latach 2010-2011 realizował NID we współpracy z partnerami polskimi i norweskimi.

„Wyniki badań pokazują, jak ważnym czynnikiem polityki rozwoju państwa winny być zagadnienia związane z ochroną dziedzictwa narodowego” – uważa szef resortu kultury Bogdan Zdrojewski. Jak dodaje, środki z budżetu MKiDN na ten cel systematycznie rosną.  „Rozwijają się też inicjatywy mające na celu zwiększanie dostępu obywateli do dziedzictwa. Doskonałym przykładem są tu działania NID, który w swojej nowej strategii kładzie wzmożony nacisk na działania edukacyjne-  także z  wykorzystaniem najnowszych technologii informatycznych”.

Zdecydowana większość badanych (86%) uważa, że zabytek posiada potencjał ekonomiczny. Najczęstsze odpowiedzi podkreślały aspekt turystyczny i możliwość zarobkowania przez lokalne społeczności. W wypowiedziach zaznaczono także kwestie zarobków pośrednich związanych z dziedzictwem, czyli rozwój usług.

Respondenci zdają sobie sprawę z niezbędnych wysokich nakładów finansowych w dziedzictwo, jednak są przekonani, że są to inwestycje długoterminowe i w dalszej perspektywie przyniosą zyski. Na pytanie, czy warto inwestować publiczne pieniądze w ochronę zabytków, aż 82% respondentów odpowiedziała: TAK.

Badaniu poddano także kwestię wyburzania obiektów zabytkowych oraz budowania w ich miejscu nowoczesnej architektury. Przeciętnie 77% ankietowanych odpowiedziało, że jest to zjawisko złe.

Narodowy Instytut Dziedzictwa jest instytucją kultury powołaną z dn. 1 stycznia 2011 r. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego.  Jego misją jest tworzenie podstaw dla zrównoważonej ochrony dziedzictwa, gromadzenie i upowszechnianie wiedzy o zabytkach, wyznaczanie standardów ich ochrony i konserwacji oraz kształtowanie świadomości społecznej celem zachowania dziedzictwa kulturowego w Polsce dla przyszłych pokoleń.