Dzieła utracone w czasie II wojny światowej. Obraz „Błogosławieństwo kosynierów przed wyprawą” Piotra Stachiewicza

W setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przypomina o dziełach sztuki utraconych w wyniku II wojny światowej. Do końca roku, co tydzień, prezentujemy obiekty, które ilustrują historię Polski bądź wiążą się z rodzimą tradycją i kulturą. Dziś prezentujemy obraz „Błogosławieństwo kosynierów przed wyprawą” autorstwa Piotra Stachiewicza.

Błogosławieństwo kosynierów przed wyprawą, Piotr Stachiewicz, 1889; olej, płótno; 155 x 226 cm

Kosynierzy po raz pierwszy wzmocnili polskie odziały powstańcze w czasie insurekcji kościuszkowskiej (1794). Brali też udział w powstaniu listopadowym (1830-1831), powstaniu wielkopolskim (1848) i powstaniu styczniowym (1863-1864). Oddziały kosynierów pełniły zazwyczaj funkcje porządkowe, zajmowały się umacnianiem fortyfikacji i wspierały wojsko regularne w czasie obrony miasta. Później wykorzystywano je także w czasie działań wojennych i jako odwody w trakcie bitew. Powstała nawet specjalna instrukcja walki przeznaczona dla oddziałów kosynierskich pt. „Krótka nauka o pikach i kosach” (1794), napisana przez Piotra Aignera – polskiego architekta, oficera insurekcji. Autorem prezentowanego obrazu jest Piotr Stachiewicz (1858-1938), który  w latach 1877-1883 studiował malarstwo w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Jana Matejki, a następnie na Akademii w Monachium. Malował sceny rodzajowe, portrety oraz obrazy o tematyce religijnej. Stworzył serie obrazów malowanych według powieści Henryka Sienkiewicza i poezji Adama Mickiewicza, zajmował się też ilustracją książkową.

Do dziś dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do kraju powróciło wiele cennych obiektów. Odzyskanie większości z nich było możliwe dzięki informacjom przekazywanym przez muzealników, kolekcjonerów i pasjonatów, jeśli więc rozpoznacie Państwo dzieło sztuki ocalałe z czasów wojny, prosimy o kontakt z Wydziałem Restytucji Dóbr Kultury w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych: kolekcje@mkidn.gov.pl

"Scythemen being blessed before a campaign", Piotr Stachiewicz, 1889; oil on canvas; 155 x 226 cm

On the hundredth anniversary of regaining independence by Poland, the Ministry of Culture and National Heritage reminds the works of art lost as a result of World War II. By the end of the year, every week, we will be presenting objects that illustrate the history of Poland or relate to native tradition and culture. Today we present "Scythemen being blessed before a campaign" z 1889 by Piotr Stachiewicz.

Scythesmen strangthened Polish insurgent troops for the first time during the Kościuszko Insurrection (1794). They also took part in the November Uprising (1830-1831), the Greater Poland Uprising (1848) and the January Uprising (1863-1864). Troops of scythesmen usually had order functions, they were involved in strengthening fortifications and supported the regular army during the defense of the city. Later, they were also used during warfare and as reserves during battles. There was even a special fighting instruction for the scythe divisions titled "A brief study on pikes and scythes" (1794) written by a Polish architect, Insurrection Officer Piotr Aigner. The author of the presented painting is Piotr Stachiewicz (1858-1938), who in the years 1877-1883 studied painting at the Krakow School of Fine Arts, under Jan Matejko's supervision, and then at the Academy in Munich. He painted genre scenes, portraits and religious paintings. He created a series of paintings painted according to the novel by Henryk Sienkiewicz and the poetry of Adam Mickiewicz, he also dealt with a book illustration.

So far owing to the efforts of the Ministry of Culture and National Heritage, many valuable objects have returned to the country. Recovering most of them was possible thanks to the information provided by museologists, collectors and enthusiasts, so if you recognize a work of art that survived the war, please contact the Division for Looted Art in the Department of Cultural Heritage Abroad and Wartime Losses: kolekcje@mkidn(dot)gov(dot)pl.