Festiwal „Chopin i jego Europa”

fot.: Danuta Matloch

„Od Chopina do Paderewskiego” – pod takim hasłem będzie się odbywać tegoroczny 14. Międzynarodowy Festiwal Muzyczny „Chopin i jego Europa”. Festiwal rozpocznie się 9 sierpnia i potrwa przez cały miesiąc. Jego współorganizatorem jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W środę 11 kwietnia w Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina, z udziałem wiceminister kultury Wandy Zwinogrodzkiej, odbyła się konferencja prasowa zapowiadająca to wydarzenie.

NIEPODLEGŁA – Od Chopina do Paderewskiego

„Niepodległa” to słowo klucz, kojarzone dziś jednoznacznie z całościowym programem obchodów stulecia odzyskania niepodległości. Przywołane w tytule festiwalu ma wskazać na główny rys programowy, wyznaczający w istocie kształt tegorocznej edycji. Dopełniają go dwa nazwiska: Chopin i Paderewski – dwie ikoniczne postaci dla polskiej kultury; twórcy, których dziedzictwo przyczyniło się odzyskania przez Polskę statusu wolnego państwa. Pierwszy, w czasie gdy wolności dla kraju próżno się było spodziewać, stworzył w swoim dziele najtrwalszy idiom polskości; drugi walnie przyczynił się do odzyskania niepodległości, w walce o nią wykorzystując swój status artysty legendarnego. Paradoksalnie niedoceniany przez współczesnych sobie rodaków jako kompozytor pozostawił utwory wyjątkowej urody i niezaprzeczalnej wartości, o czym m.in. przekona nas program festiwalu.

Ci dwaj twórcy w roku 2018 staną się inspiracją do pochylenia się nad arcybogatym dorobkiem muzyki polskiej – zarówno tej okresu rozbiorów w XIX wieku, jak i tej wieku XX i XXI. Różne formy, różne gatunki: od pieśni i miniatury instrumentalnej, poprzez znane i nieznane utwory symfoniczne i kameralistykę, po operę wyprzedzającą Rok Stanisława Moniuszki i dzieła Palestra i Panufnika; prawykonywane będą utwory zamówione u Krzysztofa Pendereckiego i Agaty Zubel.

Wystąpią tradycyjnie wielcy mistrzowie fortepianu – i tego współczesnego, i historycznego – wirtuozi wielu innych instrumentów, ale także liczna młodzież, również talenty wyłonione na Konkursie Wiolonczelowym im. Witolda Lutosławskiego.

Zatem – Chopin i jego Europa w roku 2018 to:

Wydarzenia premierowe

• Polonez na orkiestrę symfoniczną Krzysztofa Pendereckiego – napisany na zamówienie Instytutu, zabrzmi na otwarcie Festiwalu, 9 sierpnia.
• Fireworks – światowa premiera utworu Agaty Zubel, w wykonaniu European Union Youth Orchestra pod dyrekcją Gianandrei Nosedy, 13 sierpnia.
• Pierwsze koncertowe wykonanie Schubertowskiej Winterreise ze słowami Stanisława Barańczaka – wyjątkowy, symboliczny wkład kultury polskiej w ten tak głęboko zakotwiczony w aurze XIX-wiecznej Europy idiom romantyzmu. Koncert 17 sierpnia będzie promocją płyty nagranej już przez Tomasza Koniecznego i Lecha Napierałę.
• Pierwsze koncertowe wykonanie Halki Stanisława Moniuszki we włoskiej wersji językowej i na instrumentach z epoki.
• Prawykonanie Hommage à Chopin Andrzeja Panufnika w wersji na flet i kwartet.

Muzyka polska poza wymienioną już w ramach wydarzeń premierowych

• Z ponad 120 utworów, jakie zabrzmią podczas Festiwalu, 60 to utwory kompozytorów polskich.
• Koncerty monograficzne Mieczysława Karłowicza i Ignacego Jana Paderewskiego w wykonaniu Rosyjskiej Orkiestry Narodowej i Royal Philharmonic z Londynu.
• Prezentacja Koncertu skrzypcowego Ludomira Różyckiego.
• Koncert fortepianowy Karola Rathausa.
• Koncert fortepianowy Witolda Maliszewskiego.
• Koncert fortepianowy Maurycego Moszkowskiego.
• Koncert skrzypcowy Mieczysława Karłowicza (dwukrotnie).
• Utwory rzadko grywane, w tym Trio fortepianowe Chopina w niecodziennym składzie muzyków: Yulianna Avdeeva, Gidon Kremer, Giedre Dirvanauskaite (19 sierpnia) i Sonata na skrzypce i fortepian Władysława Żeleńskiego (Sergey Dogadin i Plamena Mangowa, tego samego dnia)

…do Paderewskiego

• Koncert monograficzny z Dang Thai Sonem w roli głównej, który zagra zarówno utwory solowe kompozytora, jak i jego Koncert fortepianowy, wydany już na płycie po sensacyjnym wykonaniu z Philharmonia Orchestra pod dyrekcją Vladimira Ashkenazego na Festiwalu w 2015 roku. Tym razem z Sinfonią Varsovią pod batutą Jacka Kaspszyka, 25 sierpnia.
• Koncert fortepianowy w wykonaniu Garricka Ohlssona (który zagra go także podczas Gali niepodległościowej 11 listopada 2018 w Operze Narodowej) i Royal Philharmonic Orchestra pod dyrekcją Grzegorza Nowaka (30 sierpnia).
• Niewątpliwie jeden z najważniejszych punktów programu: recital wokalny Christopha Prégardiena, który z pianistą Christophem Schnackertzem wykona m.in. 12 Pieśni do słów Catulle Mendesa (20 sierpnia).

Festiwal różnorodności

• Jubileusz orkiestry Amadeus Agnieszki Duczmal, który zespół świętować będzie w ramach Festiwalu koncertem nadzwyczajnym: 19 sierpnia Makoto Ozone przypomni nam jazzową wersję Koncertu fortepianowego Mozarta, a Koncert wiolonczelowy Josepha Haydna podzielą między siebie trzej laureaci ostatniego Konkursu Wiolonczelowego im. Witolda Lutosławskiego. Wieczór obejmie też promocję płyty: wyjątkowego albumu z archiwalnymi nagraniami Koncertu fortepianowego i Koncertu wiolonczelowego Haydna w interpretacjach Marthy Argerich i Mischy Maisky’ego oraz orkiestry Amadeus.
• Debussy na inaugurację – w 100. rocznicę śmierci; Orkiestra Akademii Beethovenowskiej pod dyrekcją Jeana-Luca Tingauda wykona Kącik dziecięcy oraz z młodym, wybitnie utalentowanym polskim saksofonistą, zwycięzcą Konkursu Eurowizji w 2016 roku Łukaszem Dyczką – Rapsodię na saksofon i orkiestrę.
• Premierowa prezentacja we współczesnej Warszawie Symfonii Es-dur „Warszawskiej” E.T.A. Hoffmanna – postaci symbolicznej dla europejskiego romantyzmu. Symfonia, skomponowana w stolicy nieistniejącego wówczas państwa polskiego, po raz pierwszy wykonana została w Pałacu Mniszchów – obecnej Ambasadzie Królestwa Belgii. 14 sierpnia zagra ją Concerto Köln.