Nagrobki bohaterów powstania listopadowego odrestaurowane z funduszy MKiDN

 

Pomniki nagrobne trzech bohaterów powstania listopadowego, zachowane na cmentarzach na terenie Ukrainy, zostały odrestaurowane z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dwa z nich znajdują się na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, trzeci na cmentarzu w Łopatynie. 29 listopada mija 186 lat od wybuchu powstania listopadowego.

Nagrobek Seweryna Goszczyńskiego

W latach 2014-15 poddano pracom konserwatorskim upamiętnienie Seweryna Goszczyńskiego (1803-1876), społecznika, powstańca, pisarza i poety romantycznego. Był członkiem Sprzysiężenia Piotra Wysockiego. W nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, wraz z innymi młodymi spiskowcami uczestniczył w ataku na siedzibę wielkiego księcia Konstantego w warszawskim Belwederze. To wydarzenie zainicjowało wybuch powstania listopadowego. Goszczyński, w randze kapitana, walczył następnie w korpusie generała Józefa Dwernickiego. Kiedy po latach emigracji powrócił w 1872 roku do kraju osiedlił się we Lwowie, gdzie cztery lata później zmarł. Pochowany został na lwowskim cmentarzu Łyczakowskim. Okazały pomnik nagrobny jest dziełem lwowskiego rzeźbiarza Juliana Markowskiego. Pomnik został odrestaurowany staraniem Fundacji Dziedzictwa Kulturowego, ze środków Programu MKiDN „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”.

Pomnik Juliana Konstantego Ordona

W 2016 roku program prac konserwatorskich objął pomnik Juliana Konstantego Ordona (1810-1887), powstańca listopadowego, kawalera Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari. W czasie powstania, podczas obrony Warszawy, dowodził baterią artylerii w reducie nr 54, wysadzonej w powietrze 6 września 1831 r. W wierszu Reduta Ordona jego śmierć opisał Adam Mickiewicz. W rzeczywistości Ordon nie zginął. Po powstaniu przebywał na emigracji. Zmarł śmiercią samobójczą we Florencji, a jego zwłoki sprowadzone zostały do Lwowa. Pomnik nagrobny, wykonany według projektu rzeźbiarza Tadeusza Barącza, powstał w pracowni Juliana Markowskiego.

Pomnik gen. Józefa Dwernickiego

Trzeci z odrestaurowanych pomników upamiętnia gen. Józefa Dwernickiego - dowódcę kawalerii w powstaniu listopadowym. Po emigracji we Francji powrócił do kraju w 1848 roku i osiadł we Lwowie. Letnie miesiące spędzał w Łopatynie w pałacu Adama hr. Zamoyskiego; tam zmarł w 1857 roku. Grobowiec generała składa się z płyty i ustawionego obok sarkofagu z rzeźbą lwa. Na płycie wykuto napis: „ŚP. JÓZEF DWERNICKI – generał wojsk polskich – 1857. Powyżej napisu znajduje się krzyż z emblematami wojskowymi w tle (sztandar, lufa armatnia, szabla, miecz). Sarkofag, na którym stoi lew, opatrzony jest inskrypcją: „ŚP. JÓZEFOWI DWERNICKIEMU – Generałowi Wojsk Polskich – Kawalerowi Krzyża Polskiego I francuskiego Legii Honorowej – Zwycięzcy w roku 1831 pod Stoczkiem i Kurowem, a w roku 1814 pod Montmartre, urodzonemu w Warszawie 19 marca 1779 roku – walczącemu bohaterowi i Wodzowi ku czci i chwale pomnik wdzięczni Rodacy i Weterani ufundowali w 1861 roku i pomnik położyli w Roku 1863” oraz zdobny w płaskorzeźbione panoplia i symbole Wiary, Nadziei i Miłości.

Odkąd we Lwowie, w 1867 roku, powstało polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, grobowiec pozostawał pod jego opieką. Pomnik nie uległ poważniejszym zniszczeniom podczas obu wojen, a w latach 90. XX w., gdy Łopatyn znalazł się granicach nowego państwa ukraińskiego, poddano go pracom zabezpieczającym. W 2016 roku przeprowadzona została pełna konserwacja zabytku. Odrestaurowany został staraniem Fundacji Mosty z funduszy Programu MKiDN „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”.

powrót