Noc Muzeów w MKiDN

19-05-2014

Noc Muzeów 2014 w MKiDN. fot. Danuta Matloch
Noc Muzeów 2014 w MKiDN. fot. Danuta Matloch

Noc Muzeów 2014 w MKiDN. fot. Danuta Matloch
Noc Muzeów 2014 w MKiDN. fot. Danuta Matloch

Noc Muzeów 2014 w MKiDN. fot. Danuta Matloch
Noc Muzeów 2014 w MKiDN. fot. Danuta Matloch

 

Gabinety ministra Bogdana Zdrojewskiego i wiceministrów oraz pałacowy ogród można było odwiedzić podczas Nocy Muzeów 17 maja br. O historii Pałacu Potockich - Czartoryskich, który jest siedzibą resortu kultury, opowiedali przewodnicy; przybliżył ją także przygotowany specjalnie na tę okazję folder. W korytarzach goście oglądali obrazy ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz wystawę przygotowaną przez pracowników i studentów Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Dodatkową atrakcją był koncert na pałacowym dziedzińcu - na scenie wystąpili uczniowie warszawskich szkół muzycznych.

Początki gmachu sięgają pierwszej połowy XVII wieku. Na przestrzeni lat jego właścicielami byli przedstawiciele rodów Denhoffów, Czartoryskich, Lubomirskich i Potockich. Dzięki nim pałac był świadkiem wielu wydarzeń kulturalnych i gościł w swoich progach cesarzy, królów oraz wybitnych twórców kultury. W jego salach mieszkali m.in. jeden ze współautorów projektu Konstytucji 3 Maja Julian Ursyn Niemcewicz, słynny napoleoński marszałek Joachim Murat oraz malarz gabinetowy króla Stanisława Augusta Zygmunt Vogel. Jednym z gości był słynny bawidamek i pisarz Giacomo Casanova, a Napoleon Bonaparte podczas wydanego na jego część przyjęcia w Sali Jadalnej tańczył z hr. Maria Walewską. W pokojach pałacu koncertował Fryderyk Chopin, a na dziedzińcu wystawiano dzieła Jana Matejki „Bitwę pod Grunwaldem” i „Hołd Pruski”. W południowej oficynie swą siedzibę miała redakcja „Tygodnika Ilustrowanego”, do której przychodzili m.in. Henryk Sienkiewicz, Bolesław Sienkiewicz i Maria Konopnicka.   

Historia

Właścicielem dworu i przylegającego do niego ogrodu był Kacper Denhoff, wojewoda sieradzki. Za czasów Augusta II rezydencja przeszła w ręce Marii Zofii Denhoffowej z Sieniawskich, która w 1731 roku poślubiła Augusta Aleksandra Czartoryskiego. Wtedy włość Denhoffów w sercu Warszawy stała się jedną z rezydencji rosnących w siłę Czartoryskich. Przebudowa, która zdecydowała o randze pałacu miała miejsce w latach 1761–1766. Głównym architektem był zapewne Jakub Fontana, który mógł współpracować z Efraimem Szregerem (1727–1783), uchodzącym również za architekta kordegardy. Główny korpus budynku otrzymał nowy wystrój wnętrz, ukształtowany przez międzynarodowy zespół artystów i rzemieślników. Ze źródeł pisanych wiadomo, że na samym początku lat 60. powstały również skrzydła pałacu.

W 1799 roku miejsce Czartoryskich zajęli Potoccy - właścicielami pałacu została znakomita para Stanisław Kostka i Aleksandra. Przejęcie to w niczym - poza herbem w tympanonie - nie zmieniło zewnętrznego wyglądu dawnej rezydencji Czartoryskich. Wnętrza natomiast doczekały się odnowy i przemeblowania, a niektóre, m.in. biblioteka, zgodnie z duchem czasu, nowej empirowej dekoracji (1800–1806).

Po upadku Powstania Listopadowego pałac przejął jedyny syn Stanisławostwa, Aleksander Potocki (1778–1845), za czasów którego gmach przekształcał się z arystokratycznej rezydencji w dochodową kamienicę. W pawilonie na rogu Krakowskiego Przedmieścia i Czystej (dziś Ossolińskich) od 1857 roku mieściła się księgarnia Gebethnera i Wolffa, która istniała do czasów drugiej wojny światowej. W 1881 r. dziedziniec wydzierżawiono Gracjanowi Ungrowi, który wzniósł na nim obszerny pawilon, przeznaczony na wystawy artystyczne. W 1886 roku pałac nabył hrabia Józef Potocki z Antonin, prawnuk Stanisława Kostki Potockiego i dziesięć lat później przystąpił do gruntownej renowacji budynku. W 1900 roku pałac wyglądał jak nowy; dawnej książęcej rezydencji przywrócono  splendor.

W czasie Powstania Warszawskiego gmach został podpalony przez hitlerowców. Z gruzów podniesiono go w latach 1946–1950, wg projektu prof. Jana Zachwatowicza.



powrót