Porozumienie MKiDN i RPO na rzecz osób z niepełnosprawnością

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska i Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Irena Lipowicz. fot. Krzysztof Żuczkowski

Wzmocnienie wrażliwości młodych czytelników na problemy oraz prawa osób z niepełnosprawnością jest głównym celem konkursu na projekt książki, który zostanie ogłoszony we wrześniu br. To jedno z założeń porozumienia zawartego przez Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzatę Omilanowską i Rzecznika Praw Obywatelskich prof. Irenę Lipowicz. Dotyczy ono wspólnych działań na rzecz zmiany wizerunku i sposobu postrzegania osób z niepełnosprawnością. Dokument został podpisany 3 lipca br. w siedzibie MKiDN.

Ciągle brakuje powszechnego, społecznego rozumienia oczywistości, że osoba z jakimś stopniem niepełnosprawności jest takim samym, pełnoprawnym obywatelem w społeczeństwie. Chyba za mało pracy włożyliśmy w to, by przekonać młodych ludzi do otwartości na inność - i to w szerokim rozumieniu tej inności. Zatraciliśmy język, jakim można mówić o niepełnosprawnościach, nie wykluczając tych ludzi i ich nie stygmatyzując - mówiła minister Omilanowska.

Tym, czego zazdrościłam moim kolegom z innych krajów, np. Europy Zachodniej, było to, że tam ulubioną książką 10-, 12-latków są książki typu „Oskar i Głębocienie”, w których dziecko z zespołem Downa jest głównym bohaterem i jest pokazywane jako osoba aktywna. W Polsce mamy do czynienia z sytuacją, w której - nawet z najlepszymi intencjami - dziecko z niepełnosprawnością opisywane jest raczej jako podmiot, którym trzeba się opiekować, często jako ofiara okoliczności, jako osoba budząca współczucie i będąca tylko jakimś „dodatkowym elementem akcji" – zwracała uwagę prof. Lipowicz.

Porozumienie przewiduje wsparcie dla wydania zawierających odpowiednie treści książek dla dzieci i młodzieży. Ważne jest bowiem, by tworzona dla tych grup wiekowych literatura piękna pokazywała świat osób z niepełnosprawnością w sposób pogłębiony i pozytywny, co może się przełożyć na kształtowanie właściwych postaw i zachowań wśród młodych czytelników.

W tym celu we wrześniu br. zostanie ogłoszony konkurs dla twórców (autorów i ilustratorów) na projekt książki, której forma i treści będą wzmacniać wrażliwość czytelników na problemy oraz prawa osób z niepełnosprawnościami. Jego celem jest zainteresowanie tą tematyką polskich autorów i wydawców oraz zwiększenie liczby tego typu pozycji na rynku.

Do opracowania regulaminu oraz wyłonienia laureatów zostanie powołane Jury w składzie:

• Monika Zima-Parjaszewska - Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, członkini Komisji Ekspertów ds. Osób z Niepełnosprawnościami przy Rzeczniku Praw Obywatelskich
• Krzysztof Kurowski - Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Zespół ds. Równego Traktowania i Ochrony Praw Osób z Niepełnosprawnościami
• Małgorzata Cackowska - adiunkt na Uniwersytecie Gdańskim w Zakładzie Filozofii Wychowani i Studiów Kulturowych.
• Jacek Friedrich - Dyrektor Muzeum Miasta Gdyni
• Joanna Papuzińska - prozaik, poetka, autorka bajek i wierszy dla dzieci, profesor nauk humanistycznych
• Anna Tyczyńska-Skowrońska - wydawnictwo Muchomor zajmujące się literaturą dziecięcą.

Konkurs zostanie przeprowadzony w dwóch kategoriach wiekowych: na książkę dla dzieci do lat 10 oraz na książkę dla młodzieży. Wyłonienie nagrodzonych prac nastąpi w pierwszej połowie 2016 r.

Realizatorem projektu jest Instytut Książki we współpracy z Biurem Rzecznika Praw Obywatelskich, a fundatorem nagrody głównej oraz trzech wyróżnień dla autorów - Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Tekst porozumienia (pdf)