Powstało Muzeum Piaśnica

Dyrektor Muzeum Piaśnickiego Teresa Patsidis, wiceminister kultury Jarosław Sellin oraz właściciel Villa Musica - muzyk Krzysztof Ostrowski w trakcie konferencji prasowej dotyczącej powołania Muzeum Piaśnickiego w Wejherowie. fot.: Piotr Wittman/PAP

Na Pomorzu powstała nowa instytucja kultury - Muzeum Piaśnica w Wejherowie. Placówka ma upamiętniać „pierwszy masowy mord ludobójczy” popełniony przez hitlerowców w czasie II wojny światowej. Znaczenie nowego muzeum dla polskiej polityki historycznej podkreślił w sobotę wiceminister kultury Jarosław Sellin.

Podczas konferencji prasowej w Wejherowie sekretarz stanu w resorcie kultury ocenił, że Muzeum Piaśnica "jest niezwykle ważną placówką bo mało Polaków, a o cudzoziemcach nie wspominając, wie o tym, że pierwszy masowy mord ludobójczy w czasie II wojny światowej został dokonany właśnie na Pomorzu, w lasach piaśnickich". "Dokonany przede wszystkim na polskiej, pomorskiej i kaszubskiej inteligencji i elitach państwa polskiego" - dodał.

"PiS przywiązuje dużą wagę do polityki historycznej, do polityki pamięci; uważamy, że można ją prowadzić poważnie poprzez trwałe instytucje" – tłumaczył wiceminister. Podał, że na Pomorzu będą to Muzeum Westerplatte i Muzeum Piaśnica.

Siedzibą Villa Musica w Wejherowie

Muzeum Piaśnica będzie miało swoją siedzibę w Villi Musica w Wejherowie, którą kupiło MKiDN. "To miejsce jest ściśle historycznie związane z tragicznymi wydarzeniami piaśnickimi" - uzasadniał wiceminister Sellin. Na razie jednak placówka będzie mieścić się w tymczasowych biurach w Wejherowie; do domu przy ul. Ofiar Piaśnicy 6 ma się przenieść w przyszłym roku, po remoncie i adaptacji pomieszczeń na potrzeby muzeum.

Formalnie Muzeum Piaśnica w Wejherowie zostało powołane 16 grudnia br. jako oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie. Dyrektorem Muzeum Piaśnicy została Teresa Patsidis, była radna Wejherowa, animatorka kultury. Nowe muzeum ma działać na obszarach: naukowo-badawczym, wystawienniczym i edukacyjnym. Ma być ogłoszony apel do wszystkich o zbiórkę pamiątek.

Dom obecnie zwany Villą Musica zbudował w latach 20. ubiegłego wieku Franciszek Panek, zmarły kilka lat przed II wojną lekarz i lokalny działacz. W Piaśnicy zamordowane zostały dwie jego córki - nauczycielki: Stanisława i Kazimiera.

W 1939 r. willę zajęli Niemcy. Urządzili tu lokalną siedzibę Gestapo: to stąd m.in. zarządzano organizacją mordów w Piaśnicy, a w piwnicach domu magazynowano odzież i inne przedmioty zabrane ofiarom. Po 1945 r. willa wróciła do potomków rodziny - wnuczki doktora Panka, zmarłej ok. półtora roku temu Zofii Ostrowskiej i jej syna Krzysztofa - z zawodu muzyka.

Masowe egzekucje

Niemcy rozpoczęli masowe egzekucje w lesie w Piaśnicy w połowie października 1939 r. Szacuje się, że hitlerowcy zamordowali tam kilkanaście tysięcy osób. Oprócz przedstawicieli polskiej inteligencji, byli to także cudzoziemcy, w tym pacjenci niemieckich szpitali psychiatrycznych przywożeni z III Rzeszy.

Niewielka część sprawców mordów w piaśnickich lasach została po II wojnie światowej osądzonych. W poszukiwaniu pozostałych winnych w kwietniu 1967 r. wszczęła śledztwo Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Gdańsku. Po zgromadzeniu szeregu dowodów i wyjaśnieniu części istotnych okoliczności zbrodni, postępowanie to zostało zawieszone w 1975 r.

W sierpniu 2011 r. śledztwo podjął na nowo gdański IPN, którego prokuratorzy próbują ustalić m.in. jak najpełniejszą liczbę i imienną listę ofiar: dotąd bowiem udało się poznać nazwiska tylko kilkuset osób zamordowanych w Piaśnicy i pochowanych w około 30 masowych mogiłach.

W miejscu mordu znajduje się symboliczny cmentarz z krzyżami oznaczającymi masowe groby. Kilka lat temu w Wejherowie, w miejscu, gdzie zjeżdża się z głównej drogi w kierunku cmentarza, stanęła też symboliczna Brama Piaśnicka. Villa Musica znajduje się naprzeciwko Bramy.

/PAP/