Rada Ministrów przyjęła Krajowy Program Ochrony Zabytków

Praca renowacyjne w Muzeum Pałacu w Wilanowie. fot. Danuta Matloch

Ujednolicenie polityki konserwatorskiej - to jeden z celów Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014 – 2017. Uchwałę w tej sprawie rząd przyjął 24 czerwca br. Dokument przedłożyła Radzie Ministrów Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzata Omilanowska.

W konsekwencji uchwalenia tego programu chcielibyśmy wszcząć procedury legislacyjne, które pozwolą na tzw. odzespolenie służb konserwatorskich. Obecny model podporządkowania tych służb administracji terenowej, funkcjonujący od 2003 r., się nie sprawdza. Zadania, które stoją przed nami przy rozdziale nowych środków unijnych oznaczają, że musimy mieć oparcie w kompetentnych służbach konserwatorskich. Zadbać o ich poziom i samodzielność działania można, tylko podporządkowując je Generalnemu Konserwatorowi Zabytków – podkreśla minister Małgorzata Omilanowska.

Zgodnie z delegacją ustawową, Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014-2017 został przygotowany przez Sekretarza Stanu w MKiDN i Generalnego Konserwatora Zabytków Piotra Żuchowskiego. Projekt uchwały w sprawie ustanowienia programu,  5 czerwca br. ówczesny szef resortu Bogdan Zdrojewski przekazał do rozpatrzenia przez Radę Ministrów.

Istotnym rozwiązaniem, porządkującym zagadnienia przedstawione w dokumencie i uwzględnionym na każdym etapie prac, są tematy wiodące, których problematyka została poruszona w co najmniej dwóch obszarach diagnozy oraz dwóch celach szczegółowych.

Są to:

1. podniesienie sprawności i skuteczności działań organów ochrony zabytków, w tym jakości merytorycznej decyzji administracyjnych (szkolenia, standaryzacja działań, itp.),
2. porządkowanie rejestru zabytków oraz stworzenie wiarygodnej metodologicznie diagnozy stanu zachowania zabytków nieruchomych (księgi rejestru A i C),
3. zwiększenie uspołecznienia ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; budowanie przez organy ochrony zabytków partnerskich relacji z obywatelami, jak i propagowanie postaw współodpowiedzialności społecznej za zachowanie zabytków (współpraca z mediami, wykorzystywanie mediów elektronicznych, konkursy, itp.),
4. wdrożenie procesów kształtowania postawy krajobrazowej wśród organów ochrony zabytków,
5. zwiększenie zaangażowania samorządów, ze szczególnym uwzględnieniem gmin, w ochronę  i opiekę nad zabytkami oraz wzmocnienie zaangażowania społecznego na rzecz ochrony zabytków, w tym propagowanie parków kulturowych (ich stanowienie jest władczą kompetencją rad gmin) jako skutecznej formy ochrony zabytków.

Postulowane zmiany obecnie funkcjonującego systemu organizacyjnego ochrony zabytków w Polsce powinny zmierzać w pierwszym rzędzie do zapewnienia spójnego organizacyjno-finansowego i merytorycznego nadzoru na służbami konserwatorskimi, skupionymi w ręku Generalnego Konserwatora Zabytków działającego w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami jest pierwszym tego rodzaju dokumentem strategicznym, w obszarze ochrony zabytków, przyjętym przez Radę Ministrów.

W ciągu czterech lat (2014-2017) na jego realizację trzeba będzie przeznaczyć ponad 26,5 mln zł.