Rewitalizacja obiektów i konserwacja kolekcji Muzeów Rezydencji Królewskich

Na Zamku Królewskim w Warszawie można podziwiać dwa obrazy Jana Matejki po konserwacji. W Łazienkach Królewskich trwa restauracja Galerii Rzeźby w Starej Pomarańczami.  W Wilanowie przeprowadzono prace w Pokoju Cichym i Markoniówce, przebudowano też drogę i mur przy Pawilonie Rzeźby. W Zamku w Pieskowej Skale wykonano renowację dachu. Efekty Programu Generalnego Konserwatora Zabytków Rewitalizacja obiektów i konserwacja kolekcji Muzeów Rezydencji Królewskich zostały przedstawione 26 marca br. podczas konferencji prasowej z udziałem Sekretarza Stanu w MKiDN Piotra Żuchowskiego.

Dzięki Programowi trudnym i złożonym pracom konserwatorskim na Zamku Królewskim w Warszawie poddane zostały dwa wielkoformatowe obrazy Jana Matejki Rejtan. Upadek Polski oraz Batory pod Pskowem. Grupa konserwatorów prowadziła prace przy płótnach od maja do końca 2013 r. Jednocześnie pracowano nad rewitalizacją Pokoi Królewiczowskich – miejsca ich ekspozycji. Usunięto pożółkłe werniksy, liczne zmienione i osłabione kity, założone w miejscach załamań obrazów i inne zmienione interwencje konserwatorskie. Zahamowano postępujące procesy destrukcji. Wymieniono i skorygowano dublaże. Oczyszczono warstwy malarskie i uzupełniono ubytki warstw technologicznych. Spaczone i niesprawne drewniane blejtramy zastąpiono bezpieczniejszymi, zapewniającymi stałe, równomierne napięcie płótna – krosnami samo naprężającymi. Wykonano tez pełną konserwację złoconych ram. Zamek otrzymał na ten cel od MKiDN dotację w wysokości 945, 36 tys. zł. Wkład własny wyniósł 204,87 tys. zł.  

Muzeum Łazienki Królewskie realizuje Program konserwacji i restauracji dekoracji malarskiej Galerii Rzeźby Króla Stanisława Augusta w Starej Pomarańczami. Jego celem jest utworzenie nowej ekspozycji Królewskiej Kolekcji Rzeźby wg zachowanego inwentarza z 1795 roku. Wykonano kilkadziesiąt odsłonięć oryginalnych warstw wypraw tynkowych oraz zachowanych fragmentów malatur i polichromii. Poddano konserwacji pierwszą partię (testową) malowidła w części zachodniej Ogrodu Zimowego. Porównując odkryte dekoracje z historycznymi projektami Jana Christiana Kamsetzera z lat 1787-88, potwierdzono ich zbieżność. Było to ważne odkrycie, gdyż dotąd panowało powszechne przekonanie o nie zrealizowaniu dekoracji malarskich ścian w Galerii Rzeźby w Starej Pomarańczarni. W 2013 r. przeprowadzono główne prace konserwatorskie i odtworzono dekoracje wnętrz Foyer Teatru Stanisławowskiego i Ogrodu Zimowego. Prace te w całości zostały sfinansowane ze środków Programu o wartości 1 mln zł.  Na lata 2014 i 2015 planowany jest ostatni etap prac obejmujący dekoracje sufitu oraz urządzenie i otwarcie ekspozycji jesienią 2015 r.

Zamek w Pieskowej Skale, stanowiący oddział Zamku Królewskiego na Wawelu, w 2013 r., dzięki uzyskaniu 1 mln zł ze środków Programu oraz kolejnego 1 mln zł ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadził renowację dachu korpusu głównego o powierzchni 3,2 tys. m². Uzyskano szczelność dachu oraz poprawę bilansu energetycznego zamku, w efekcie - pomieszczenia z cennymi zbiorami zabezpieczono przed ryzykiem zalania oraz poprawiono estetykę zamku i jego walory eksploatacyjne. Koszt całości prac wyniósł 2 mln 153 tys. zł. (153 tys. zł Zamek Królewski na Wawelu pokrył z własnych środków). Remont dachu stanowił wstęp do dalszych prac konserwatorskich, zaplanowanych na lata 2014-2016, dzięki uzyskaniu 12, 7 mln zł w programie „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” – w ramach funduszy norweskich i EOG oraz z budżetu państwa.

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie w ramach Programu uzyskało dotację w wysokości 1 mln zł. Przeprowadzono pierwszy etap prac konserwatorsko-interwencyjnych w tzw. Pokoju Cichym, z dekoracjami malarskimi z końca XVII w. Objęte nimi wszystkie ściany pionowe i sklepienie wraz z konstrukcją nośną od strony poddasza. Wykonano kompleksowe prace techniczne przy malowidle. Głównymi założeniami było odsłonięcie i zabezpieczenie oryginalnej malatury i tynków, poprawa stanu technicznego malowideł oraz konstrukcji drewnianej sklepienia, wraz z wykonaniem izolacji termicznej sklepienia od strony poddasza. Sporządzono również dokumentacje konserwatorską z prac, opisową, rysunkową i fotograficzną. Koszt całkowity prac w Pokoju Cichym wyniósł 445 tys. zł. Ponadto wzmocniono i wyremontowano strop pod pomieszczeniami I i II piętra przylegającej do południowego skrzydła pałacu Markoniówki. Pozwoli to w przyszłości na zamontowanie nowoczesnych systemów ekspozycyjnych dostosowanych do potrzeb prezentowanych w nich zabytków i dzieł sztuki. Koszt całkowity przedsięwzięcia wyniósł 272, 9 tys. zł. Kolejnym zadaniem była przebudowa drogi wraz z odbudową muru przy Pawilonie Rzeźby. Łączny koszt tych prac wyniósł 230 tys. zł. Udało się również wykonać konieczne prace interwencyjne konserwatorsko - restauratorskie przy dwóch bramach flankujących (powierzchnie tynkowe, elementy kamienne i metalowe) na kwotę 55 tys. zł.

W ostatnich latach wszystkie rezydencje królewskie zostały przywrócone do  dawnej świetności, m.in.  dzięki  środkom europejskim, pozyskanym przez  MKiDN. Instytucje skorzystały z dotacji w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko XI Priorytet Kultura i dziedzictwo kulturowe.

• REWITALIZACJA I DIGITALIZACJA XVII-TO WIECZNEGO ZESPOŁU PAŁACOWO OGRODOWEGO W WILANOWIE – wartość: 25, 1 mln zł, dofinansowanie UE – 18, 3 mln zł
• RENOWACJA DZIEDZIŃCA ZEWNĘTRZNEGO ORAZ ADAPTACJA BUDYNKU NA CENTRUM PROMOCJI I INFORMACJI NA WAWELU - wartość: 18,2 mln zł, dofinansowanie UE – 12, 6  zł
• RENOWACJA ELEWACJI WSCHODNIEJ ZAMKU KRÓLEWSKIEGO W WARSZAWIE- wartość: 15 mln zł, dofinansowanie UE – 10, 1 mln zł
• KONSERWACJA I REMONT PAŁACU NA WYSPIE WRAZ Z OTOCZENIEM W MUZEUM ŁAZIENKI KRÓLEWSKIE W WARSZAWIE – wartość: 36, 5 mln zł, dofinansowanie UE - 24 mln zł.