Ryszard Bugajski spoczął na Powązkach Wojskowych

Fot. PAP/Jakub Kamiński

Żegnamy zaangażowanego w rozwój kina artystę, niepokornego obserwatora rzeczywistości, którego odwaga w podejmowaniu tematów trudnych kształtowała wizję polskiego kina jako dziedziny ważkiej społecznie, próbującej zrozumieć psychologiczne, wręcz egzystencjalne meandry ludzkiej natury -  napisał wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński w liście odczytanym podczas poniedziałkowych uroczystości pogrzebowych reżysera, scenarzysty i pisarza Ryszarda Bugajskiego. Twórca m.in. filmów "Przesłuchanie" i "Układ zamknięty" spoczął w poniedziałek na stołecznych Powązkach Wojskowych.

- Mam przekonanie, że żegnamy dziś artystę nader spełnionego. Miejsce śp. Ryszarda Bugajskiego w historii polskiej kinematografii w środowisku twórców pozostanie trwałe, a dzieło docenione i wzorcotwórcze. Rodzinie, wszystkim bliskim i przyjaciołom zmarłego składam wyrazy współczucia. Cześć jego pamięci" – napisał wicepremier Piotr Gliński.

Uroczystości pogrzebowe Ryszarda Bugajskiego miały charakter świecki i rozpoczęły się w Domu Pogrzebowym na stołecznych Powązkach Wojskowych. Następnie urnę z prochami zmarłego przeniesiono na cmentarz. Reżysera oprócz rodziny pożegnali jego przyjaciele, znajomi i współpracownicy, wśród nich Maja Komorowska, Janusz Gajos, Jacek Petrycki, Kazimierz Kaczor, Maciej Karpiński, Feliks Falk i Marcel Łoziński.

Ryszard Bugajski

Urodził się 27 kwietnia 1943 w Warszawie. Był absolwentem filozofii na Uniwersytecie Warszawskim oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1973). Zanim zadebiutował wspólnie z Januszem Dymkiem pełnometrażowym filmem fabularnym „Kobieta i kobieta” (1979), współpracował z Krzysztofem Zanussim przy realizacji „Iluminacji” (1972) oraz Danielem Szczechurą przy powstawaniu animacji – „Hobby” (1968) i „Desant” (1986), a także nakręcił kilka dokumentów, m.in. „Maraton” (1971) i „Smak muzyki” (1976).

W roku 1982 nakręcił słynne „Przesłuchanie”, uznane przez władze za najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL-u. Film został przeznaczony do likwidacji, a pozbawiony możliwości wykonywania zawodu reżyser zdecydował się na emigrację – wyjechał do Kanady, gdzie nakręcił fabularny „Clearcut” (1991) oraz odcinki popularnych seriali, m.in. „Alfred Hitchcock przedstawia” i „The Twilight Zone”. Kopię „Przesłuchania”, które opowiada o niewinnej piosenkarce poddanej w więzieniu brutalnym przesłuchaniom udało się ocalić, i w stanie wojennym film ukazał się w nielegalnym obiegu na kasecie wideo. Oficjalna premiera filmu odbyła się dopiero na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1989 roku. „Przesłuchanie” zostało także docenione na festiwalach w Chicago, Belgradzie oraz Cannes, gdzie rolę Krystyny Jandy uznano za najlepszą kreację żeńską.

W 1995 roku reżyser nakręcił w Polsce „Graczy – film utrzymany w konwencji political fiction, rozgrywający się w czasie kampanii prezydenckiej Lecha Wałęsy – „Graczy”. Dwa lata później powrócił na stałe do kraju i przez kilka lat był głównym reżyserem „Wiadomości” w Programie 1 Telewizji Polskiej. W 2009 roku w filmie "Generał Nil" (nagrody m.in. w Chicago, Hanowerze, Houston) udanie zrekonstruował ostatnie lata życia legendarnego dowódcy Kedywu Armii Krajowej generała brygady Augusta Emila Fieldorfa ps. „Nil”, a cztery lata później zrealizował „Układ zamknięty”(2013) – opartą na prawdziwych wydarzeniach historię właścicieli świetnie prosperującej firmy, którzy – wskutek zmowy skorumpowanych urzędników – zostali pokazowo zatrzymani pod zarzutem działania w zorganizowanej grupie przestępczej.

W swoim ostatnim filmie „Zaćma”, nakręconym w 2016 r., powrócił do lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku, powiadając o ostatnich latach życia Julii Brystigerowej – osławionej funkcjonariuszki Urzędu Bezpieczeństwa zwanej „Krwawą Luną”, która pod koniec życia zbliżyła się do środowiska skupionego wokół Zakładu dla Niewidomych w Laskach i zmarła jako żarliwa katoliczka.

Ryszard Bugajski zmarł 7 czerwca 2019 r. w Warszawie.