Lublin. Kościół i klasztor oo. dominikanów. Widok od pn.–wsch. Fot. P. Maciuk / archiwum UM Lublin
Lublin. Zamek z kaplicą św. Trójcy na pierwszym planie Fot. P. Maciuk / archiwum UM Lublin
Lublin. Wnętrze kaplicy z bizantyńsko–ruskimi polichromiami Fot. P. Maciuk / archiwum UM Lublin
Unia Lubelska, Historyczna Stocznia Gdańska oraz Konstytucja 3 Maja – to trzy obiekty z Polski rekomendowane do otrzymania Znaku Dziedzictwa Europejskiego. Taką decyzję podjął europejski panel ekspertów – międzynarodowe gremium powołane przez Parlament Europejski, Radę Unii Europejskiej, Komisję Europejską i Komitet Regionów.
Raport opublikowany 19 grudnia br. zawiera rekomendacje odnośnie obiektów, które powinny otrzymać Znak Dziedzictwa Europejskiego Wśród nich znalazły się trzy obiekty z Polski:
- Unia Lubelska (Lublin) – Kościół p. w. Św. Stanisława wraz z Klasztorem Dominikanów, Kościół św. Trójcy, pomnik Unii Lubelskiej;
- Historyczna Stocznia Gdańska – obiekty związane z postaniem „Solidarności” tj. budynek „Sali BHP”, Brama nr 2 i Plac Solidarności z Pomnikiem Poległych Stoczniowców wraz z murem i tablicami inskrypcyjnymi oraz Europejskie Centrum Solidarności;
- Konstytucja 3 Maja.
W naborze w roku 2014 Polska była uprawniona do zgłoszenia czterech obiektów. W ślad za rekomendacją Komitetu ds. ZDE (ciało doradcze dla Ministra KiDN), Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjął decyzję o zgłoszeniu do Komisji Europejskiej także Wzgórza Lecha w Gnieźnie, które jednak nie otrzymało rekomendacji europejskiego panelu ekspertów.
Państwa uprawnione do składania propozycji przekazały do Komisji Europejskiej ogółem 36 kandydatur. Eksperci zarekomendowali przyznanie Znaku 16 z nich, przy czym Polska jest jedynym krajem UE, który uzyskał aż 3 nominacje, co uznać należy za duży sukces.
Zgodnie z dalsza procedurą, Komisja Europejska - w oparciu o rekomendację europejskiego panelu ekspertów - wyda formalną decyzję o przyznaniu Znaku wyselekcjonowanym obiektom. Ceremonia wręczenia ZDE odbędzie się w kwietniu 2015 r. w Brukseli.
Znak Dziedzictwa Europejskiego (ZDE) to działanie Unii Europejskiej ustanowione w 2011 r., utworzone na wzór istniejącej wcześniej pod tym samym szyldem inicjatywy międzyrządowej. Jej celem jest wzmocnienie u obywateli europejskich, w szczególności u młodych ludzi, poczucia przynależności do UE, w oparciu o wspólne wartości i elementy europejskiej historii i dziedzictwa kulturowego, a także uznanie walorów różnorodności krajowej i regionalnej oraz pogłębienie dialogu międzykulturowego. Znak ma służyć podkreślaniu symbolicznej wartości obiektów, które odegrały znaczącą rolę w historii i kulturze Europy oraz budowaniu Unii Europejskiej. Jego zadaniem jest również poprawa rozumienia przez obywateli europejskich historii Europy i procesu budowania Unii, a także ich wspólnego, a jednocześnie różnorodnego dziedzictwa kulturowego, w powiązaniu z wartościami demokratycznymi i prawami człowieka. W kwietniu 2014 r. po raz pierwszy Znak otrzymały cztery obiekty europejskie:
- Park Carnuntum (Austria)
- Great Guild Hall (Estonia)
- Camp Westerbork (Holandia)
- Peace Palace (Holandia)