Żegnamy dzisiaj jednego z najwybitniejszych twórców kultury polskiej. Pożegnanie Tomasza Stańki

 

Żegnamy dzisiaj jednego z najwybitniejszych twórców kultury polskiej, wielkiego artystę światowego formatu – napisał wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński w liście pożegnalnym odczytanym przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Pawła Lewandowskiego podczas uroczystości pogrzebowych na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. Wspaniałemu muzykowi, który zmarł 29 lipca, w ostatniej drodze towarzyszyli rodzina, bliscy, przyjaciele i wielbiciele jego talentu i kunsztu muzycznego. Artysta spoczął w Alei Zasłużonych.

Wicepremier, mister kultury prof. Piotr Gliński, odnosząc się w liście do niezwykle bogatej spuścizny muzycznej Tomasza Stańki, podkreślił: „Tomasz Stańko, wielki improwizator, instrumentalista, kompozytor, lider, artysta łączący wiele gatunków sztuki swoją muzyką, albo też samą intencją artystyczną, pozostawia po sobie pustkę nie do zapełnienia. Na szczęście pozostaje z nami jego przejmujący, inspirujący jazz, czyniący nas lepszymi”.

Tomasz Stańko – światowej sławy trębacz jazzowy, kompozytor i aranżer zmarł nad ranem w niedzielę 29 lipca br. Miał 76 lat. Był jednym z najważniejszych muzyków na polskiej i europejskiej scenie jazzowej. Był jednym z nielicznych muzyków ze Wschodniej Europy zaproszonych do koncertów i nagrań dla słynnej wytwórni płytowej ECM Records. Koncertował niemal na całym świecie, występował i nagrywał m.in. z Cecilem Taylorem, Janem Garbarkiem, Peterem Warrenem, Stu Martinem, Donem Cherrym, Garym Peacockiem, Davem Hollandem, Dino Saluzzim, Adamem Makowiczem, Januszem Muniakiem, Zbigniewem Seifertem, Michałem Urbaniakiem. Nagrał około 40 autorskich płyt, komponował muzykę filmową. Był wielokrotnie nagradzany. Jako pierwszy polski artysta został uhonorowany Europejską Nagrodą Jazzową w 2003 r. W 2004 roku otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla kultury muzycznej, za osiągnięcia w pracy artystycznej”, a w 2012 roku Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla kultury narodowej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej”.

Pełna treść listu wicepremiera, ministra kultury prof. Piotra Glińskiego:

Szanowni Państwo!

Żegnamy dzisiaj jednego z najwybitniejszych twórców kultury polskiej, wielkiego artystę światowego formatu, uznanego i podziwianego od lat 60. XX wieku.

Tomasz Stańko zadebiutował jako lider z zespołem Jazz Darings w roku 1962, by już w następnym roku dołączyć do kwintetu Krzysztofa Komedy, z którym w roku 1966 nagrał kultową płytę „Astigmatic”. W roku 1968 powstaje legendarny Tomasz Stańko Quintel ze Zbigniewem Seifertem, Januszem Muniakiem, Januszem Stefańskim i Bronisławem Suchankiem. Festiwale na całym świecie, płyty nagrywane dla zachodnioeuropejskich wytwórni, opinia jedynego europejskiego zespołu grającego prawdziwy jree-jazz.

Lata 70. to początek współpracy z najlepszą jazzową oficyną płytową w Europie – ECM. Tam Tomasz Stańko nawiązuje współpracę z takimi tuzami jazzu jak Edward Vesala, Dave Holland i Tomasz Szukalski, tworząc Tomasz Stańko ~ Edward Yesala Group, kolejną formację stanowiącą kamień milowy europejskiego jazzu. Partnerami Stańki stają się Chico Freeman, Howard Johnson, Cecil Taylor, Gary Peacock, czy Don Cherry. Triumfalnie wkracza do panteonu światowego jazzu.

W latach 80. Tomasz Stańko zakłada w Polsce zespoły grające muzykę inspirowaną rockiem - C. O.C.X, elektroniką – Freelectronic, ale także współpracuje z akustycznym triem Sławomira Kulpowicza – In Formation, gra i nagrywa w duecie z Tomaszem Szukalskim, a także na trąbce solo, co stanowi do dziś ewenement w historii światowego jazzu.

Początek lat 90. to trio Stańki z Jonem Christensenem i Arildem Andersenem, a następnie kolejny kwartet z Bobo Stensonem, Andersem Jorminem i Tonym Oxleyem. W roku 1994 Tomasz Stańko rozpoczął współpracę z zespołem Simple Aconstic Trio, która eksplodowała nową muzyką w pierwszej dekadzie XXI wieku. Wielkim sukcesem wydawniczym okazała się nagrana w międzynarodowym składzie (m.in. z Berntem Rosengrenem) w 1997 r. płyta „Litania”, zawierająca kompozycje Krzysztofa Komedy.

Tomasz Stańko wkroczył w XXI wiek jako jedna z flagowych osobowości ECM, dla której to wytwórni nagrywał wtedy niemal wyłącznie z Simple Aconstic Trio (m.in. Soul ofThings, Snspended Night, czy Lontano). W 2005 roku skomponował i nagrał muzykę pt. „Wolność w sierpniu” dla Muzeum Powstania Warszawskiego.

Koniec pierwszej dekady XXI wieku – Tomasz Stańko mieszka na zmianę w Warszawie i w Nowym Jorku. Powstaje jego New York Quartet, artysta zaczyna współpracę z największymi jazzmanami świata, m.in. Lee Konitzem i Chrisem Potterem. Na wydanej przez Smithsonian Institute 6 – płytowej kompilacji zatytułowanej „Jazz”: „The Smithsonian Anthology” pierwsze nagranie pochodzi z 1917, a ostatnie z 2003 roku. Jest to utwór Tomasza Stańki „Suspended Night Yariation VIII”.

W roku 2013 wytwórnia ECM wydaje ostatni autorski album Tomasza Stańki, dedykowany Wisławie Szymborskiej, nagrany z jego New York Quartet, a zatytułowany „Wisława”.

Tomasz Stańko, wielki improwizator, instrumentalista, kompozytor, lider, artysta łączący wiele gatunków sztuki swoją muzyką, albo też samą intencją artystyczną, pozostawia po sobie pustkę nie do zapełnienia. Na szczęście pozostaje z nami jego przejmujący, inspirujący jazz, czyniący nas lepszymi.

Wyrażając najgłębszy szacunek dla śp. Tomasza Stańki, pragnę prosić Jego najbliższych o przyjęcie moich najszczerszych wyrazów współczucia.

Niech spoczywa w pokoju. Cześć Jego Pamięci!

Piotr Gliński

 

powrót