Żółkiew: medale za zasługi dla kultury polskiej

Uroczyste wręczenie medali Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP Zasłużony dla Kultury Polskiej dla Marii Bryń oraz siostry dominikanki Mateuszy Tryndy. Fot.: Eugeniusz Sało

Maria Bryń oraz siostra dominikanka Mateusza Trynda otrzymały medale Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Odznaczenia przyznano za „ogromny wkład w tworzenie, upowszechnianie i ochronę kultury polskiej na Ziemi Żółkiewskiej”.

Uroczystość wręczenia medali odbyła się 13 grudnia br. w Kolegiacie pw. św. Wawrzyńca w Żółkwi. Jak uzasadniała Dorota Janiszewska-Jakubiak, zastępca dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego w MKiDN, 91-letnia Maria Bryń, jest źródłem wiedzy o budynku kolegiaty w Żółkwi, bo pamięta jej dawny wygląd i wyposażenie. Jej znajomość wszystkich detali tej świątyni okazała się niezwykle cenna dla konserwatorów zabytków, historyków sztuki i wszystkich zaangażowanych w renowację kolegiaty. Z kolei s. Mateusza Trynda wspiera świątynię i parafian, prowadzi zajęcia z dziećmi i młodzieżą. Uczy języka polskiego i historii Polski, a także organizuje wyjazdy do miejsc ważnych dla dziejów Polski.

Zasłużone dla kultury polskiej

Maria Bryń urodziła się w Glińsku pod Żółkwią. W rodzinnej wsi ukończyła sześć klas polskiej szkoły podstawowej. Ze względów bezpieczeństwa, rodzice oddali dziesięcioletnią córkę do sióstr szarytek w Żółkwi, za których rekomendacją znalazła później pracę jako salowa w miejscowym szpitalu. Tam przepracowała całe życie.

Podejmowała wieloletnie starania o odzyskanie kolegiaty p.w. św. Wawrzyńca w Żółkwi. Została wybrana jako odpowiedzialna za sprzątanie tejże świątyni. Kościół i otaczająca go zieleń są pielęgnowane przez nią z ogromną starannością od przeszło dwóch dekad. Praca na rzecz żółkiewskiej świątyni jest w zasadzie jej działalnością charytatywną. W zgodnej opinii polskich historyków, konserwatorów sztuki i ekspertów pracujących przy renowacji kolegiaty, bez szczegółowych informacji uzyskanych od Marii Bryń na temat przedwojennego wyposażenia żółkiewskiej świątyni, przeprowadzenie epokowych prac konserwatorskich w kościele byłoby dużo trudniejsze. Maria Bryń aktywnie wspierała także pracowników Fundacji Ochrony Zabytków, angażując się w zmywanie starych powłok malarskich i malowanie elementów ołtarzy bocznych.

Od dwudziestu lat w okresie wakacyjnym Maria Bryń organizuje zaplecze techniczne dla przyjeżdżających z Polski studentów i konserwatorów. Ponadto osobiście udostępnia katedrę zwiedzającym, zawsze przyjaźnie witając gości z Polski.

Siostra Mateusza Trynda należy do Zgromadzenia Sióstr świętego Dominika od 1983 roku. Od 1995 roku pracuje w Żółkwi na Ukrainie. W latach 2005 – 2011 pełniła urząd przełożonej domu zakonnego, a od czasu zarejestrowania Delegatury Zgromadzenia Sióstr św. Dominika na Ukrainie jest jej przełożoną.

Siostra Mateusza stworzyła w Żółkwi bardzo ważne zaplecze dla prac konserwatorskich prowadzonych w kolegiacie p.w. św. Wawrzyńca. Dzięki czemu, od niemal dwudziestu lat, polscy specjaliści od konserwacji oraz studenci różnych wydziałów historii sztuki i konserwacji korzystają z doskonałej bazy logistycznej i przyjaznej przystani u sióstr dominikanek. Ponadto siostra Mateusza jest pierwszym dyrektorem Sobotniej Szkoły Języka Polskiego przy klasztorze sióstr dominikanek w Żółkwi (233 uczniów z Żółkwi, Lwowa i okolic). Uczniowie otrzymują wyróżnienia i nagrody w polskich konkursach, z sukcesem aplikują do stypendiów Rządu RP, przygotowują uroczystości patriotyczne, co budująco wpływa na miejscową społeczność polską.

Siostra organizuje też parafianom objazdy historyczne do miejsc znaczących dla dziejów Polski. Jej pasją jest prowadzenie obozów językowych dla żółkiewskiej młodzieży. Przy klasztorze co roku organizowane są, przy wsparciu starszych uczniów i wolontariuszy z Polski, półkolonie dla dzieci. Ich tematyka nawiązuje do historii Polski. Od lat siostra Mateusza inicjuje prace porządkowe na żółkiewskim cmentarzu, gdzie wraz z parafianami i uczniami Sobotniej Szkoły Języka Polskiego dba o polskie groby.

Dom zakonny w Żółkwi był współorganizatorem obchodów Roku Reymontowskiego, Roku Polskiego na Ukrainie oraz projektu współpracy transgranicznej Fundacji PAUCI. Siostra Mateusza publikowała również w kwartalniku „Cracovia – Leopolis” ukazując zaangażowanie Zgromadzenia na Kresach.