Do Polski wróci wkrótce zabytkowy dzwon „Maria”

Dobiega końca proces odzyskiwania zagrabionego w czasie II wojny światowej XVII- wiecznego dzwonu z parafii w Czerwionce-Leszczynach. Obecnie zabytek znajduje w niemieckiej miejscowości Elze.

Odlany w 1617 r. dzwon „Maria” stanowi własność parafii p.w. św. Andrzeja Boboli w Czerwionce-Leszczynach (Dekanat Dębieńsko, Archidiecezja Katowicka). W 1942 r. został stamtąd zrabowany przez Niemców. Obecnie znajduje się w miejscowości Elze w Dolnej Saksonii w Niemczech.

Powołany w Leszczynach Komitet Odzyskania Dzwonu „Maria” w sprawie jego zwrotu skontaktował się z Radą Parafialną w Gronau/Elze. Stwierdziła ona, że dzwon powinien zostać oddany właścicielowi, jednak parafia nie jest w stanie samodzielnie przeprowadzić tej procedury. Powodem tego są problemy techniczne i wysokie koszty finansowe związane z rozebraniem dzwonnicy i przewiezieniem zabytku do kraju. W związku z tym, Komitet zwrócił się o pomoc do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W najbliższym czasie zabytek powróci dzięki wsparciu Fundacji im. Leopolda Kronenberga.

18 czerwca 2012 r. minister Bogdan Zdrojewskiego i Prezes Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy Krzysztof Kaczmar podpisali list intencyjny, w którym powołano program „Odzyskiwanie dzieł sztuki”. Jego celem jest wsparcie finansowe zwrotu tych dóbr kultury utraconych przez Polskę w czasie i w wyniku II wojny światowej, których restytucja na drodze sądowej nie ma szans powodzenia, a inne możliwości ich sprowadzenia do kraju zostały wyczerpane.

Dzwon „Maria” jest jednym z 1300 zabytków ludwisarstwa utraconych z terenu Polski ujętych w katalogu Leihglocken. Dzwony z obszaru Polski w granicach po 1945 roku przechowywane na terenie Niemiec autorstwa M. Tureczka, wydanego w 2011 r. w ramach serii Departamentu Dziedzictwa Kulturowego MKiDN „Straty kultury polskiej”. 

DZIAŁANIA RESTYTUCYJNE MKIDN

MKiDN prowadzi jedyną ogólnopolską bazę danych strat wojennych – www.dzielautracone.pl, która obecnie obejmuje blisko 63 tys. pozycji. Poszukuje m.in. prawie 7 tys. obrazów polskich twórców w tym: 47 obrazów Aleksandra Gierymskiego, 36 Jana Matejki, 59 Jacka Malczewskiego, 29 Stanisława Wyspiańskiego; 7,5 tys. dzieł malarstwa obcego, wśród których pojawiają się nazwiska takie jak: Rubens, Rembrandt czy Durer, prawie 3,8 tys. rzeźb i ponad 20 tys. wyrobów rzemiosła artystycznego. Za najcenniejszą stratę wojenną uważa się „Portret Młodzieńca” pędzla Rafaela, własność Muzeum Czartoryskich w Krakowie.

W ostatnich latach, dzięki staraniom MKiDN, do kraju wróciły m.in. obrazy: Oswalda Achenbacha „Via Cassia koło Rzymu”, Aleksandra Gierymskiego „Popiersie mężczyzny w renesansowym stroju” i "Żydówka z pomarańczami", Francesco Guardiego „Schody pałacowe”, Juliana Fałata "Przed Polowaniem w Rytwianach" i "Naganka na polowaniu w Nieświeżu", Anny Bilińskiej- Bohdanowiczowej "Murzynka", Józefa Brandta "Czaty" oraz "Szewc" szkoły flamandzkiej. Obecnie trwają starania o zwrot 46 obiektów.