Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej podpisana przez prezydenta

Prezydent Bronisław Komorowski podpisał nowelizację ustawy o działalności kulturalnej. Nowe przepisy umożliwiają m.in. łączenie instytucji kultury oraz wprowadzają kontrakty dla ich dyrektorów.

Jak zaznaczył minister kultury Bogdan Zdrojewski „Ustawa wreszcie dostosowuje działalność polskich instytucji artystycznych do przepisów prawa, związanych z finansami". "Ustawa definiuje dotację podmiotową, dotację celową i upraszcza cały system sprawozdawczości. Ułatwia prowadzenie instytucji przez NGO-sy i przez stowarzyszenia. Daje szanse funkcjonowania instytucji w bardziej komfortowych niż do tej pory warunkach prawnych. Wprowadza także te przepisy, na które wszyscy czekali, np. możliwość zawierania kontraktów z dyrektorami instytucji artystycznych.

Najważniejsze zmiany, które wprowadza ustawa to:

1. utworzenie instytucji artystycznych jako szczególnego rodzaju instytucji kultury - zróżnicowanie form działania instytucji kultury polega na wyodrębnieniu w instytucjach kultury kategorii instytucji artystycznych. Wprowadzenie tych kategorii może stanowić podstawę do dalszych zmian legislacyjnych w przyszłości. Uprawomocnienie stanu, w którym instytucje artystyczne pracują w oparciu o sezony artystyczne, to istotny moment dostosowania obowiązującego prawa do praktyki stanu faktycznego;
2. wprowadzenie pojęcia sezonu artystycznego, który ma być podstawą organizacji i realizacji zadań instytucji artystycznej. Wprowadzono plany repertuarowe, które mają swoje odniesienie do kontraktów dyrektorskich czy sposobu zatrudniania dyrektora instytucji artystycznej;
3. wprowadzenie nowych zasad powoływania dyrektorów. Nowelizacja przewiduje zrezygnowanie z możliwości powołania dyrektora na czas nieokreślony, precyzuje tryb przeprowadzania konkursu na to stanowisko i warunki powoływania dyrektora bez przeprowadzenia konkursu. Ustanawia też zasady sposobu prowadzenia konsultacji ze środowiskami twórczymi i związkami zawodowymi podczas procedury powołania dyrektora;
4. możliwość powierzania zarządzania instytucją kultury osobie prawnej i fizycznej podmiotowi wyłonionemu w drodze ustawy - Prawo zamówień publicznych, w formie umowy, która będzie szczegółowo określać prawa i obowiązki organizatora oraz zarządcy, w szczególności: warunki wynagrodzenia zarządcy, kryteria oceny pracy zarządcy, przesłanki i sposób rozwiązywania umowy, szczegółowe zasady odpowiedzialności zarządcy za powierzoną instytucję kultury itp.;
5. obowiązek uzyskania zgody pracodawcy na zawieranie przez artystów dodatkowych umów. Intencją tego zapisu jest wyraźne wskazanie, że podjęcie stałego etatowego zatrudnienia w publicznej instytucji kultury dla artysty wykonawcy jest jego pierwszym zobowiązaniem pracowniczym. Dodatkowe zatrudnienie lub inne zajęcia nie mogą stanowić utrudnienia w realizacji zadań instytucji, w której pracownik artystyczny jest zatrudniony.
6. umożliwienie łączenia różnych form działania w ramach jednej instytucji kultury np. muzeów i bibliotek z innymi instytucjami kultury. Dotyczyć to może np. połączenia teatru i galerii, orkiestry i ogniska muzycznego lub nawet teatru i domu kultury, co w efekcie pozwoli na prowadzenie w ramach jednej instytucji zarówno zawodowej działalności artystycznej jak działalności służącej animacji, edukacji kulturalnej i upowszechnianiu kultury. Jednocześnie nowelizacja wprowadza mechanizmy zabezpieczające przed nieuzasadnionym łączeniem czy likwidacją instytucji kultury tak ważnych jak biblioteki i muzea;
7. doprowadzenie obowiązujących regulacji do zgodności z wymogami konstytucyjnymi, rozwiązaniami ustaw systemowych, a także prawa UE pozwala m.in. na dostosowanie przepisów do wymogów ustawy o finansach publicznych w zakresie udzielania dotacji, ·w tym:
   1. zdefiniowania dotacji, jakie mogą otrzymywać instytucje kultury,
   2. zlikwidowania obowiązku tworzenia planu działalności instytucji kultury (zamiana na planowanie powiązane z budżetem zadaniowym),
   3. wprowadzenia jednolitego pojęcia planu finansowego we wszystkich instytucjach kultury.

Ustawa ma wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących zasad wynagradzania pracowników instytucji kultury oraz zmian wprowadzanych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Przepisy te wejdą w życie 1 stycznia 2012 r.

Przepisy dotyczące możliwości łączenia bibliotek publicznych z innymi instytucjami kultury zaczną obowiązywać po upływie roku od ogłoszenia ustawy.